“Durven knikken is soms al genoeg” 

Sint-Pietersstation als spiegel van ons sociale leven 

Gent – Maandag 18 augustus 2025. Aan station Gent-Sint-Pieters haasten mensen zich naar hun trein. Sommigen zijn nog in vakantiestemming, anderen net terug en meteen weer in de ban van werk of school. Tussen die stroom van reizigers stonden deze morgen vier medewerkers van LETS Vlaanderen, met hun nieuwe burenboekjes in de hand. Twee uur lang spraken ze voorbijgangers aan, maar ook mensen die rustig op een bankje zitten of wachten aan het perron. Geen evidente opdracht, want velen lopen met een koptelefoon of gsm, zich afzonderend en digitaal verbindingen aan het leggen. Net zoals in een straat gebeurt dat vaak vluchtig of weg van elkaar. 

De medewerkers wilden de boekjes ook niet zomaar aan iedereen uitdelen. Belangrijk voor hen was vooral dat de boekjes écht zouden worden gebruikt: als ijsbreker, als uitnodiging tot contact, als begin van een kleine maar waardevolle verandering in een buurt. 

Een vergeten vaardigheid 

“Het is net zo moeilijk om hier een gesprek te starten als bij de buren thuis, zoals veel mensen merken in hun buurt of straat,” merkt Joke op. Veel mensen zitten vandaag in hun eigen bubbel en laten zich niet graag meer benaderen. In een samenleving waarin schermen en koptelefoons bijna standaard zijn, lijken we het spontane contact verleerd te zijn. Mensen willen wel, maar durven vaak de eerste stap niet te zetten, uit angst voor afwijzing.” 

Juist daarom is het bijzonder dat zoveel reizigers vandaag toch stoppen of ingaan op een babbel. In totaal gingen de medewerkers in gesprek met een zeventigtal mensen. Ongeveer 25 reizigers namen een burenboekje mee: kleine vonkjes die nu in buurten en straten kunnen uitgroeien tot een warme ketting van contacten. 

Spontaan helpen en samen tijd delen 

De ontmoetingen tonen hoe groot de honger naar contact en samenzijn is. Een koppel uit Merendree vertelt dat ze zich in hun buurt niet helemaal thuis voelen. Het gesprek doet hen beseffen dat het soms maar een kleine stap is om dat gevoel te doorbreken. 

Even verderop deelt een jonge psychologe uit Sint-Niklaas hoe ze in Valencia een veel sterker gemeenschapsgevoel ervaart. Toch is ze nieuwsgierig naar wat LETS hier in Vlaanderen kan betekenen. Haar verhaal toont dat verlangen naar nabijheid universeel is, of je nu in Spanje woont of in Vlaanderen. 

Ook een vrouw uit Oudenburg, die gaat verhuizen, zoekt naar nieuwe aanknopingspunten. Via de LETS-moestuin hoopt ze mensen te leren kennen. Zo wordt een praktische plek meteen ook een sociale hefboom voor ontmoeting. 

Niet veel later komen twee vriendinnen uit Merelbeke voorbij. Zij dromen van buurtfeestjes waarin mensen elkaar beter leren kennen. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk en laat zien dat samen iets organiseren vaak begint met een simpel idee. Alleen kennen ze niet echt iemand in hun omgeving. 

In Oostende blijkt het eenvoudiger: oudere bewoners zoeken elkaar spontaan op in de gang van hun appartementsblok. Het dagelijkse samenzijn groeit er uit kleine gebaren en bijkletsen. 

Een jonge man uit Oudenaarde vertelt dat hij zijn oudere buren meestal enkel groet met een knik. Het burenboekje opent voor hem de mogelijkheid om dat kleine gebaar om te zetten in een echt gesprek. 

Een pas verhuisde vrouw uit Leuven herinnert zich hoe haar Tibetaanse en Pakistaanse buren in de Gentse Rabotwijk haar meteen hulp aanboden. Net zoals een Marokkaans gezin uit Brugge uitlegt dat hallo zeggen of via de kinderen contact leggen in hun cultuur vanzelfsprekend is. 

Niet alle ontmoetingen leiden meteen tot het meenemen van een boekje. Een vrouw uit Vlaams-Brabant merkt bijvoorbeeld dat haar buurman al veel doet, zoals zorgen voor de kippen. Maar wanneer ze zich afvraagt wat er zou gebeuren als die buurman er plots niet is, beseft ze dat het goed is om ook andere buren beter te leren kennen. 

In Bierbeek kwam een receptie nauwelijks op gang. Toch overwon nieuwsgierigheid vaak de eerste terughoudendheid. Het zijn juist die kleine momenten, een hallo, een knik, een glimlach, die de deur openen naar ontmoeting, hulp vragen en spontaan tijd samen delen. 

Het boekje als ijsbreker 

Het burenboekje, ontwikkeld door grafisch ontwerper Breyten Feys in het kader van De Warmste Week tegen eenzaamheid, nodigt mensen uit om talenten, dromen en interesses te delen, spelletjes te spelen en elkaar beter te leren kennen. 

Voor een alleenstaande kan het een eerste stap zijn om aan te schuiven bij een jong gezin en tegelijkertijd helpen bij huiswerkbegeleiding. Voor een gezin dat net uit vakantie terugkeert en alweer in de hectiek belandt, kan het een moment van ontspanning en verbinding betekenen. Of een veiligheid dat je weet dat je op een buurman in nood kan rekenen, voor dat extra klusje of net voor een praktisch probleem. 

Kleine stap, grote kettingreactie 

Het station werd een spiegel van Vlaanderen: mensen zijn druk, stellen zich vaak gesloten op, maar zijn ook nieuwsgierig zodra iemand de eerste stap zet. Vijfentwintig mensen uit verschillende uithoeken gingen naar huis met een burenboekje, en worden zo meteen ambassadeurs van verbinding in hun eigen buurt. Dat zien we als een succes, zegt coördinator Siel. 

“Het start met een simpele hallo of knik. Zo klein kan iets groots beginnen: contact maken, verbinden en samen iets opbouwen. Zulke gewoontes groeien terug uit tot een nieuwe cultuur van nabijheid: een positieve manier om eenzaamheid tegen te gaan, en te tonen dat we het nog kunnen, als we opnieuw durven.” 

De opdracht van LETS Vlaanderen 

LETS Vlaanderen vzw zet zich dagelijks in voor meer warmte en nabijheid in buurten. Elkaar terug meer spontaan helpen, zoals vroeger vaak wel nog gebeurde. De organisatie wil mensen bewustmaken, inspireren, drempels zichtbaar maken en er samen mee aan de slag gaan. Niemand hoeft er alleen voor te staan of hoeft zijn stress alleen te dragen. Zo ontstaat stap voor stap terug een cultuur waarin elkaar groeten, helpen en tijd delen weer vanzelfsprekend wordt.  

Want vandaag leven we vaak op eilandjes, ieder in zijn eigen bubbel, terwijl het “village-gevoel”, het gevoel van een warme gemeenschap die voor elkaar zorgt, steeds meer verloren gaat.  Het burenboekje is één van de vele instrumenten waarmee LETS Vlaanderen dat mogelijk maakt. 

Klein boekje, grote impact op buurtcontact.

Hoe werkt het?

1. Je krijgt het boekje in de bus.

2. Kies een opdracht en vul een pagina in.
   Bijvoorbeeld: teken samen een vlag, deel je favoriete plek in de buurt, bak iets lekkers en geef het door, of interview je buur.

3. Geef het door aan een buur.
   Geen zin? Steek het gewoon in een andere brievenbus, ook dat is helemaal oké.